"Ја сам Господ, твој Бог, који те учи за твоје добро, који те усмерава на пут којим треба да идеш."
~ Исаија 48:17
Za razliku od drugih baptističkih crkava u Srbiji, Hrišćansku baptističku crkvu u Beogradu – nisu osnovali baptisti. Ona je nastala na neuobičajen način. Jedan bogati dobrotvor, Škot, evanđeoski vernik i član Slobodne škotske crkve iz Invernesa, Fransis Harford Makenzi , došao je u Srbiju na početku Srpsko-turskog rata, 1876. godine da pomogne srpskim ranjenicima, izbeglicama i njihovim porodicama. On se upoznao s jednim od najuticajnijih srpskih intelektualaca u to vreme, političarom, diplomatom i ekonomistom, Čedomiljom Mijatovićem. Mijatović je bio pravoslavac, ali veoma naklonjen Svetom pismu i evanđeoskom verovanju. Preveo je na srpski čuvenu knjigu baptističkog pisca Džona Banjana, Putovanje poklonikovo (kasnije objavljenu pod naslovom Put hrišćanina), nekoliko propovedi čuvenog baptističkog propovednika Sperdžena i još neke evanđeoske knjige. Njegova supruga, Engleskinja, Elodija Mijatović-Luton, bila je metodističke veroispovesti. Inače, bila je poznata istoričarka i prevodilac srpske književnosti na engleski jezik. Napisala je knjigu Istorija moderne Srbije i mnoge druge, i bila borac za prava žena u Srbiji, pišući članke za magazin Ženski svet.
Makenzi i bračni par Mijatović su, negde između 1878. i 1885. god. održavali biblijsku, kućnu grupu u kući Mijatovića. Toj grupi su, izgleda, ponekad prisustvovala i dvojica nazarena, koji su zbog vere bili osuđeni na višegodišnju robiju, ali su Makenzi i Mijatović uspevali da ih povremeno izvedu iz zatvora i dovedu do njihovih porodica i na ovaj biblijski čas.
Makenzi je mnogo pomagao i ranjenicima u Srpsko-turskom ratu, pa tako i jednom mladiću iz negotinskog kraja koji je u tom ratu ostao bez vida, Svetozaru Barbuloviću. Po svoj prilici, i Barbulović je ponekad bio učesnik njihove grupe za proučavanje Biblije. Makenzi ga je poslao na lečenje u Beč. Dok je bio u Beču, Svetozaru je pomogla i tamošnja, novoosnovana Baptistička crkva i njen pastor Edvard Milard. Tamo se i obratio Bogu i krstio 29. septembra 1880. god. Nažalost, njegova operacija očiju u Beču nije uspela, zbog čega je doživeo ozbiljan emotivni stres, ali se oporavio, pa ga je crkva, naredne godine poslala u menonitsku biblijsku školu Krišona, u Švajcarsku. Po završetku, vratio se u Beč gde se, 1885. godine i oženio Austrijankom, Johanom Kenig, a potom se vratio u Beograd, gde je propovedao i krštavao.
Tako je nastala Hrišćanska baptistička crkva . Jedan pravoslavac, političar i diplomata; jedna metodistkinja, spisateljica, istoričarka i prevodilac; jedan pripadnik slobodne škotske crkve, dobrotvor i humanitarni radnik; dvojca nazarena, zatvorenika zbog vere i jedan baptista, srpski borac protiv Turaka, koji se obratio Bogu preko ovih prethodnih, bio kršten u Baptističkoj crkvi u Beču, završio menonitsku biblijsku školu u Švajcarskoj, osnovali su – Baptističku crkvu u Beogradu, i to u kući jednog pravoslavnog vernika Čedomilja Mijatovića! U početku, crkva je smatrana misijskom stanicom Baptističke crkve iz Beča!
U vreme službe Svetozara Barbulovića ova zajednica je mogla da ima 10-ak do 15 članova. Poznata imena su: Svetozar i Johana Barbulović, Julka Simonović, Laza Eremić , Sofija Sinković, Marija Štajner (slepa žena), četvorica mladića (koje je krstio Barbulović). Sasvim je verovatno da je toj zajednici pripadao i Makenzi, a nije isključeno da se zajednica i dalje (makar neko vreme) sastajala kod Mijatovićevih, tako da je moguće da su i oni, neformalno, bili „članovi“ ove zajednice.
U to vreme progon nazarena i baptista bio je žestok, pa je crkva doživljavala brojne probleme, što je uticalo da se Barbulović, negde posle 1890. godine povukao i o njemu se više ne zna ništa, osim da je umro iznenada 1912. god. Moguće je da se s porodicom iselio u Austriju odakle mu je poticala i supruga.
O progonu baptista u to vreme imamo interesantnu informaciju iz jednog adventističkog časopisa iz 1910. godine. Bivši član novonastale Baptističke crkve iz Beograda, Maks Ludevig, piše:
Još od vremena… oslobođenja (Srbije) od turskog jarma, pokušavale su verske zajednice, kao što su nazareni i baptisti, da probiju ledenu barijeru... Ovde i danas deluje jedna nazarenska zajednica sa oko četrdesetak vernika... Zatim, preostalo je još samo četiri do osam baptističkih vernika. U početku njihove delatnosti, pre oko dvadeset godina, vodili su ih i pred sudove, pa iako su bili oslobađani, sve do današnjeg dana ostali su plašljivi...“
Godine 1895. dolazi do preokreta. U proleće te godine Makenzi se iznenada razboleva i odlazi na lečenje u London, ali tamo ubrzo umire.
Iste godine, iz Slovačke u Beograd doseljava mladić po imenu Petar Lehotski , star svega 21 godinu. Po zanimanju je bio stručnjak za hemijsku obradu kože. U Beograd dolazi na poziv vlasnika novootvorene fabrike za štavljenje kože na Čukarici. U kontakt sa baptistima stupio je nedugo pre toga u Novom Sadu, obratio se i krstio 31. maja 1893. godine.
U svom početnom entuzijazmu novog vernika, počeo je da posećuje i okuplja posustalu grupicu beogradskih baptista. Izgleda da je najpre pronašao i posetio slepu Mariju Štajner, u čijem stanu je ubrzo počelo ponovno okupljanje vernika. Ta mala bogosluženja održavana su na nemačkom jeziku. Ubrzo je te skupove ponovo počela da posećuje i Julka Simonović.
Tri godine kasnije, 1898., Lehotski se ženi Klarom Havedić, a mladi bračni par kupuje kuću u ulici Careva br. 11, na Čukarici (kod šećerane). Kod njih tada počinju da se održavaju redovna bogosluženja nedeljom pre podne, a popodnevna bogosluženja održavaju se u kući jedne nemačke porodice, Šmit (Schmidt), u Ratarskoj ulici u centru grada (danas: Kraljice Marije). U to vreme obratilo se nekoliko ljudi, među njima i Sofija Aćanski (ona i njen muž, Dušan Tatić, će kasnije biti značajni za rad crkve).
Engleski istoričar i predstavnik Svetske baptističke alijanse, Čarls Bajford, pominje još jedno progonstvo 1909. god., u kome je crkvi čak oduzeta i novo-sagrađena zgrada u kojoj su se bogosluženja održavala svega nekoliko nedelja, a ljudi su dolazili u velikom broju. Početkom Prvog svetskog rata, Petar Lehotski je bio mobilisan u srpsku vojsku i poslan u Niški okrug. Njegova porodica je ostala u Beogradu, a bogosluženja su, tokom rata, pod veoma teškim uslovima, nastavila da se održavaju, naizmenično, kod njih i kod porodice Šmit.
Iz tog perioda zabeleženo je i jedno vrlo uzbudljivo krštenje, na reci Savi, krajem rata, o kome veoma upečatljivo govore sledeća dva pisma, jedno od učesnika ovog bogosluženja (iz Sarajeva), a drugo od propovednika Boroša iz Mađarske, koji je i obavio ovo krštenje.
Za mog prebivanja u Beogradu bila je krštena 1918. god. na Čukarici, u reci Savi, sestra Viktorija Magerle (iz Sarajeva) i sestra Sofija Tatić... Krstio ih je propovednik Boroš iz Mađarske… Govorio je mađarski, a sestra Lehotski je prevodila.
Bila su još dva rumunska i jedan mađarski vojnik koji su, takođe, želeli da se krste. Stajali smo pred velikim problemom… Svako javno okupljanje bilo je strogo zabranjeno... Odlučili smo da krštenje održimo jedne nedelje po mraku... Neki Austrijanac bio je zapovednik žandarmerije u tom rejonu... Njegova žena posećivala je našu crkvu u Beču… Kada je saznala da… spremamo krštenje (došla je u Beograd). Nakon što je dala svedočanstvo o svojoj veri, primili smo je. Iza toga… našli smo sporazum s njenim mužem, šefom žandarmerije… da se određene noći, oko 10 časova, na mestu izabranom za krštenje, žandarmerijska kontrola ne pojavi.
Prema tome, te noći, negde na Adi Ciganliji, kršteno je šestoro ljudi; tri žene, jedna iz Beča, jedna iz Sarajeva, jedna iz Beograda i tri muškarca, vojnika: dvojica iz Rumunije i jedan iz Mađarske.
Posle rata u Beograd su počele da doseljavaju brojne porodice i pojedinci srpske nacionalnosti koji su uzverovali negde u inostranstvu, ali i brojne strane porodice, zbog dobrih uslova zapošljavanja u novoj državi, Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. Među doseljenicima bilo je dosta baptista, naročito Čeha.
Jedan od prvih doseljenika iz SAD bio je Dušan Tatić. On je došao u Beograd kao misionar 1922. godine i bogosluženja su se, posle toga, uglavnom, održavala u njegovoj kući. Od povratnika još pominjemo Mihajla Vujnovića (koji se obratio u ratu) i Velička Stamenkovića (koji je došao, takođe, iz SAD-a). Od baptističkih porodica u Beograd doseljavaju tri češke porodice: Pruša, 1926. god., Švarc 1929. god. i Horak 1930. god.
Pored toga, brojne izbeglice iz Rusije, nakon izbijanja Oktobarske revolucije 1917. godine, završile su u Beogradu. Među njima je bilo i baptista. Tako je 1927. god. u Beograd doselila Lidija Kalmikova i priključila se Baptističkoj crkvi. Ona je u narednih skoro dve decenije, bila jedan od njenih najaktivnijih članova. Bila je osnivač ženskog baptističkog rada unutar Baptističkog saveza, pokretač ženskog časopisa Žena hrišćanka, i tako dalje.
Kako je crkva, za samo nekoliko godina, postala vrlo velika, počeli su da se pojavljuju i brojni problemi, kao što su: potreba za većim prostorom, potreba za jasnije definisanim vođstvom, za posećivanjem manjih crkava, na primer, u Zemunu, za pomoć misijskim stanicama na Bežanijskoj Kosi, u Kikindi, pa čak i u Makedoniji.
Zbog toga je 22. aprila 1928. godine održana skupština crkve na kojoj je zvanično uspostavljeno vođstvo, proglašeno priključenje Savezu baptističkih crkava u Kraljevini i dogovoreno iznajmljivanje veće sale za sastanke. Ta prva (iznajmljena) sala nalazila se u ulici Kraljice Marije 128, ponovo u kući jednog od članova crkve, onog istog, starog Johana Šmita.
Nažalost, crkva se u toj novoj sali okupljala svega osam meseci, jer je stari brat Šmit ubrzo umro, pa je u porodici došlo do pravnih radnji zbog kojih je crkva morala ponovo da se seli. Tada je nastupio period od nekoliko godina čestog seljenja, a bilo je i drugih problema, pa je postajalo sve jasnije da su crkvi potrebni jasnije definisano vođstvo i trajniji i adekvatniji smeštaj, jer je i dalje rasla, pa je ubrzo dosegla i broj od skoro 70 članova.
Zbog toga se osećala potreba za intenzivnim, zdravim i redovnim biblijskim učenjem, za šta je bio potreban teološki obrazovan pastor. Obe ove potrebe, za pastorom i za adekvatnim prostorom, rešene su istovremeno 1. novembra 1931. godine, dolaskom pastora Alojsa Erliha (Alois Erlich; iz Čehoslovačke) i iznajmljivanjem sale na prvom spratu jedne banke, u samom centru grada, u ulici Vasina 3.
Erlih je bio neumoran i vredan radnik. Odmah je započeo intenzivni duhovni rad sa crkvom, poseban sa omladinom, rad na izdavaštvu, tako što je pokrenuo časopis Mladi hrišćanin, štampao brojne traktate i pozivnice. Časopis je kasnije postao opšte-baptistički omladinski list, a Erlih sekretar baptističke omladine za celu Kraljevinu Jugoslaviju. Inače, naziv crkvi, Hrišćanska baptistička crkva, dao je Erlih.
Zbog brojnih administrativnih problema (sa vizom i radnom dozvolom), kao i zbog bolesti supruge, Erlih se krajem 1937. godine iselio u Čehoslovačku, pa je crkva opet ostala bez pastora. Nakon njega, 1938. godine za pastora je došao ponovo jedan Čeh, Vaclav Zbožil, koji se u toj službi zadržao samo dve godine.
U to vreme, u Beograd je došao i Džon Alen Mor (John Allen Moore), misionar Južnih baptista iz SAD-a, s namerom da osnuje Baptističku teološku školu. Zbog toga je krajem 1938. godine kupljena velika zgrada u ulici Bulevar Kralja Aleksandra 264. Nakon renoviranja, zgrada je služila kao crkva i kao teološka škola, u kojoj su, dotadašnji pastor Zbožil i misionar Mor (obojica profesori teologije) držali predavanja studentima. Iza te školske-crkvene zgrade sagrađena je još jedna zgrada u kojoj su stanovali prof. Mor i njegova supruga Paulina, dok je Zbožil stanovao u zgradi škole.
Nažalost, izbijanje Drugog svetskog rata 1941. godine dovelo je do prestanka rada Biblijske škole, već tokom prve godine, prve generacije studenata, a Mor je, sa suprugom Paulinom, morao da napusti Beograd. Posle Zbožila, 1940. godine, vođstvo crkve je preuzeo i treći Čeh, Ljudevit Drobni, koji je ostao u toj službi sve do 1968. godine.
Crkva je tokom rata proživljavala veoma težak period, a neki njeni članovi su se povukli u unutrašnjost. Njen najaktivniji član, Lidija Kalmikova, pošto je bila viša medicinska sestra u jednoj beogradskoj bolnici, pred kraj rata je poginula tokom savezničkog bombardovanja te bolnice, dok je spasavala ranjenike.
Pastor Ljudevit Drobni je biblijsku školu završio u Sent Adreji, u Austriji, a pre Beograda bio je Pastor u Severinu na Kupi, u Hrvatskoj. Pastorsku službu u HBC Beograd započeo je uoči samog Drugog svetskog rata. I crkvi i njenom pastoru rat je doneo ogromne poteškoće. Većina članova crkve (koji su imali bilo kakvu mogućnost) sklonila се kod rođaka na selo ili su napustili Beograd i otišli negde drugde. Sam Drobni je svoju porodicu poslao u njeno rodno selo (Veliko Središte kod Vršca), dok je on ostao da i dalje vodi crkvu i koordinira njenim radom tokom teških ratnih godina. Za život je zarađivao radeći razne nadničarske poslove kad god je bilo moguće.
Posle rata Drobni je radio na okupljanju i obnovi crkve, ali i na evangelizaciji. Pomagao je i crkvi u Novom Sadu, koja je posle rata, neko vreme, bila bez pastora. Često je putovao i po drugim, okolnim crkvama i u njima propovedao, evangeliziro i posećivao vernike.
U svojoj pastorskoj službi u Beogradu posebno se odlikovao dušebrižničkim radom i posećivanjem članova crkve. Pred kraj života, zdravlje mu je počelo rapidno da se urušava, pa je u martu 1968. god. morao biti razrešen propovedničke službe.
Posle Drugog svetskog rata, ponovo su nastupile ogromne migracije, a u Beograd je doselilo mnogo ljudi iz Hrvatske (naročito iz Banije, Like i Korduna), ali i iz unutrašnjosti Srbije. Među njima je bilo dosta baptista.
Već 1948. godine na studije u Beograd došao je i student iz Niša. Kao odličan student, o baptistima je znao iz istorije crkve, ali i iz nekih tadašnjih američkih filmova. Uvek su mu bili simpatični i jako ih je cenio. Jedne večeri, šetajući Bulevarom Kralja Aleksandra s kolegama s fakulteta, video je Hrišćansku baptističku crkvu i iznenadio se: „Znači, njih ima i ovde“, pomislio je u sebi, i odlučio da dođe već na sledeće bogosluženje. Kako je došao, tako se obratio Bogu i ostao. Bio je to prof. dr Aleksandar Birviš, koji je obeležio, ne samo život Hrišćanske baptističke crkve Beograd, već i ceo baptistički, pa i evanđeoski pokret u Srbiji i bivšoj Jugoslaviji, tokom narednih skoro 70 godina.
Birviš je studirao pravoslavnu teologiju, ali je doživeo lično obraćenje Bogu, zavoleo baptiste i priključio im se. Posle je studirao i orijentalistiku, ali se do kraja života bavio teologijom, prevođenjem Biblije (u okviru Biblijskog društva) i, naravno, pastorskom službom, najpre u Novom Sadu, a zatim u Beogradu.
Pastor beogradske crkve zvanično je postao 1970. godine, nakon smrti Ljudevita Drobnog. Period njegove pastorske službe, takođe je bio veoma buran. Najpre su tadašnje (komunističke) vlasti, 31. januara 1973. godine, bez najave, srušile zgradu Hrišćanske baptističke crkve u Bulevaru Kralja Aleksandra 264 (tada Bul. revolucije), bez ikakve materijalne kompenzacije sve do danas. To je ponovo dovelo crkvu do značajnog osipanja i ugrozilo redovna bogosluženja, omladinski rad i sve druge vidove službe. Pola godine crkva se sastajala na ruševinama stare zgrade.
Ljubaznošću Reformatske crkve iz Beograda, baptisti su počeli da se okupljaju u njihovoj zgradi, u ulici Dobračina 33, a omladina je svoje sastanke održavala po kućama, a često i u zajedništvu sa omladinom Pentekostalne crkve (danas Protestantska evanđeoska crkva). Tako je crkva bila bez zgrade četiri godine, sve dok 1977. god. nije kupila drugu zgradu, jednu staru porodičnu kuću, u kojoj je i sada, i koju je uspela da prilagodi za potrebe bogosluženja tek 2009-2012. godine.
Na prelazu iz 80-ih u 90-te godine pastor Birviš je imao i jednog pomoćnika u službi, Davida Bodija, koji je teologiju studirao na Baptističkoj teološkoj školi u Novom Sadu, a službu pomoćnika pastora obavljao je oko četiri godine.
Birviševu pastorsku službu su karakterisale temeljitost u propovedanju i poučavanju, podsticanje mlađih članova crkve na ozbiljno bavljenje Biblijom i teologijom i na ozbiljan pristup obrazovanju uopšte, na studije i podizanje akademske svesti, kao i otvorenost za saradnju sa drugim crkvama. Krajem 70-ih godina, u Beogradu je pokrenuo istureno odeljenje Baptističke teološke škole u Novom Sadu, čiji polaznici su bili članovi Baptističke i Pentekostalne crkve iz Beogradu, a predavanja iz raznih teoloških disciplina održavao je dva puta nedeljno.
Nakon povlačenja iz pastorske službe pastora Birviša, i njegovog preuzimanja službe profesora teologije (najpre na Adventističkom teološkom fakultetu u Beogradu, zatim na Evanđeoskom teološkom fakultetu u Osijeku i na kraju na Baptističkoj teološkoj školi u Novom Sadu), 2001. godine, pastorsku službu preuzima Dane Vidović, koji je teološke studije završio na Evanđeoskom teološkom fakultetu u Osijeku. Godine 2012., nakon studija teologije u Pragu, njemu se pridružio i Zlatko Šebesta, koji je služio kao ko-pastor, omladinski pastor i organizator omladinskih kampova. Zlatko se, početkom 2018. godine, sa suprugom Jarmilom i ćerkom Kalinom iselio u Bratislavu (u Slovačku).
Iz ovog poslednjeg perioda crkve, izdvajamo dva značajna razvoja događaja, a to su omladinski rad tokom 80-ih godina i humanitarni rad tokom 90-ih i dalje, sve do danas.
Na prelasku iz 70-ih u 80-te godine u crkvi je bilo dosta omladine, koji su organizovali razne aktivnosti i na omladinske časove dovodili svoje školske drugove. Organizovan je i omladinski rad pod vođstvom Janka Jekića, a broj mladih posetilaca je rastao. Na omladinskim časovima znalo je da bude po 40 potpuno novih mladih ljudi. Dosta njih je tada uzverovalo u Boga. Neki iz te generacije su još uvek u crkvi, neki su otišli u inostranstvo, ali su dolazili kratko, a onda odustali. Među njima je bilo i dosta zavisnika od droga, kojima je crkva pokušavala, na razne načine da pomogne u odvikavanju od upotrebe droga, ali kako su za to bili potrebni stručni ljudi, uspeh – iako nesumnjivo vredan truda – je bio veoma ograničen.
Izbijanjem rata 1991. godine i raspadom Jugoslavije crkva se našla pred novim izazovima – kako reagovati na ogromne krize u društvu, osiromašenje stanovništva i sve veći broj izbeglica u gradu. Najpre, u proleće 1992. godine, nekoliko pojedinaca iz tadašnjeg vođstva, predložilo je da crkva otvori vrata za veliki broj izbeglica koji su se viđali u okolini crkve; da im ponudi kafu, čaj, neki zalogaj i miran kutak gde bi mogli da sede, razgovaraju, raspitaju se za svoje rođake s kojima su u izbeglištvu izgubili kontakt. Ubrzo se pokazalo da to nije dovoljno, već da su njihove materijalne i druge potrebe mnogo ozbiljnije. Zbog toga su članovi crkve počeli da donose hranu i odeću i dele izbeglicama. Ali, i to se vrlo brzo pokazalo nedovoljnim, pa se crkva obratila svojim kontaktima u inostranstvu.
A onda se desilo nešto što niko nije očekivao. Počela i da pristiže pomoć, i to sa više strana; najpre iz Švedske. Crkva se povezala i sa Pentekostalnom crkvom iz Beograda i zajedno s njom osnovala humanitarno udruženje „Hleb života“. Prva veća akcija distribucije hrane, odeće i higijenskih sredstava obavljena je u saradnji sa Crvenim krstom, tako što je Crveni krst, na ponudu crkve, preusmerio 400 porodica na „Hleb života“, 200 porodica jednoj crkvi, a 200 drugoj.
Jednog od svojih članova, Damira Čačića, crkva je angažovala za koordinatora ove službe, a kad se on ubrzo povukao, ta služba je bila poverena Jasmini Tošić, koja to obavlja sve do danas. U međuvremenu joj se pridružila i Slavica Stanković, a i brojni drugi članovi. Sa strane Pentekostalne crkve s njima je radila i Beba Varga.
Nemamo tačne podatke o količini podeljene pomoći, ali samo tokom 90-ih godina „Hleb života“ je pomogao više od pola miliona ljudi. Podeljeno je na hiljade tona hrane, odeće, obuće, higijenskih sredstava. Sprovedeno je na desetine (možda stotine) ogromnih humanitarnih projekata, uz pomoć donatora iz više evropskih zemalja i SAD-a. Ostvarena je intenzivna saradnja sa brojnim hrišćanskim humanitarnim organizacijama kao što su „Adra“, „Tabita“, „Karitas“, „Ljubi svog bližnjeg“, KES i mnogim drugima.
Tokom 90-ih godina, prostorije crkve bile su gotovo svaki dan maksimalno ispunjene ljudima. U njima su se, ili održavala bogosluženja, ili se pakovala hrana i higijena za izbeglice, ili su ti paketi deljeni izbeglicama. Početkom 90-ih godina, pored toga, u zgradi je delovala i humanitarna apoteka. Sredinom 90-ih u njoj je započeo sa radom dečiji vrtić „Nojeva barka“. Krajem 90-ih radila je kuhinja za siromašne, što članove crkve, što za ljude sa ulice. U toj kuhinji, svakog dana – u periodu od skoro tri godine – oko 40 ljudi primalo je topli obrok. Glavni kuvar bio je Dragutin Cvetković, jedan od starešina crkve (inače i sam profesionalni kuvar), a pored njega, bile su još tri kuvarice, Danica Bradaš, Milica Savić i Jovana Štulović (iz Crkve Božije).
„Hleb života“ i danas deluje, sprovodeći brojne humanitarne projekte, u vidu pomoći romskoj deci, starima, pomoći u kući, organizujući hrišćanske kampove i razne druge projekte.
Kao crkva, u duhovnom pogledu, nastojimo da jasno i razumljivo propovedamo i poučavamo Božiju reč (Sveto pismo), jer to smatramo polazištem svega što radimo. U pogledu vođstva crkve zalažemo se za vođstvo služenjem, to jest, nastojimo da vođstvo ne bude crkvi nadređeno, nego da joj služi. Takođe, nastojimo da delujemo misijski gde god nam se za to otvore vrata.
U pogledu odnosa s drugim crkvama i društvom u celini, nastojimo da budemo otvoreni za svaku pozitivnu i dobronamernu saradnju i inicijativu.
Imamo i svoje probleme, ali verujemo (što znamo i iz iskustva) da, kad god imamo probleme i nevolje, onda jasnije i snažnije doživljavamo Boga, Božiju milost i njegove blagoslove i brže rastemo. Izgleda da iz nas izlazi ono najbolje kad nas okruže i pritisnu nevolje. U tome smo jednaki sa svim ostalim pravim hrišćanima.
Zahvalni smo Gospodu koji nas tako milostivo vodi, čuva i obnavlja, kao crkvu, već blizu jedan i po vek. Njemu se molimo da nas čuva i upotrebljava i dalje.
Njemu neka je za to hvala i slava!
Dane Vidović
Literatura:
Boroš, Mihalj. Pismo Franji Klemu februara 1964. Kopiju ovog pisma autoru je dostavio F. Klem.
Byford, Rev. Chas. T., Peasants and Prophets (Baptist Pioneers in Russia and South Eastern Europe) 2nd ed., James Clarke & Co./The Kingsgate Press, London 1912.
Černi, Josip, Historija Baptističke crkve u Beogradu, Sarajevo, dne 31.XII.1946.; pismo iz privatne zbirke pisama porodice Danka i Katke Pijanić. (E-mail Rut Lehotski autoru, Danetu Vidović, od 24. februara 2008. god.).
Eremić, Lazar, Šest godina među hamburškim adventističkim društvom, Autorsko izdanje, Beograd, 1912. (E-mail B. Bjelajca autoru 7.04.2007.)
Hopper, John David, A History of Baptists in Yugoslavia 1862-1962 (doktorska disertacija), Southwestern Baptist Theological Seminary, Fort Worth, 1977.
Lehotski, Adolf, Baptizam u Jugoslaviji (tekst kucan pisaćom mašinom). Novi Sad, 1958.
Lehotski, Teofil, „Prilog istoriji baptističkog teološkog obrazovanja u nas“, Teološki časopis, broj. 4, Teološki fakultet, Novi Sad, 2004., str. 13-48.
Ludewig, Max, u Adventističkom časopisu Zions Waechter, od 21.2.1910; reprint u Adventni glasnik, oktobar 1936, str. 74-75; citirano u knjizi M. Šušljića, I bićete mi svedoci, str. 143.
Palaret, M., „Čovek koji je izgradio Englezovac, Fransis Makenzi u Beogradu (1876–1895)“, Istorijski časopis br. XXXIX (1992), Beograd 1994. 137-165.
Palaret, M., „Čovek koji je izgradio Englezovac, Fransis Makenzi u Beogradu (1876–1895)“, Istorijski časopis br. XXXIX (1992), Beograd 1994. 137-165. Up. https://www.011info.com/bilo-jednom-u-beogradu/elodija-loton-mijatovic-engleskinja-koja-se-zalagala-za-srpsku-stvar. Premda je ovaj naziv dobila dosta kasnije, ova crkvena grupa je od početka delovala kao baptistička, zahvaljujući spletu okolnosti po kome se njen prvi propovednik-pastor obratio u Baptističkoj crkvi u Beču, a u Beograd se vratio, praktično kao misionar te (bečke) crkve. Pored toga, i neki od prvih članova te grupe bili su obraćeni i kršteni u već osnovanoj Baptističkoj crkvi u Novom Sadu, a i Makenzi i Mijatović su, očigledno, podržali ovo denominacijsko opredeljenje ove prve baptističke grupe u Beogradu. Vidi: Eremić, Lazar, Šest godina među hamburškim adventističkim društvom, Autorsko izdanje, Beograd, 1912., str. 11. (E-mail Branka Bjelajca autoru, od 7.04.2007.) Max Ludewig, u Adventističkom časopisu Zions Waechter, od 21.2.1910; reprint u Adventni glasnik, oktobar 1936, str. 74-75; citirano u knjizi M. Šušljića, I bićete mi svedoci, str. 143. Up. Hopper, John David, A History of Baptists in Yugoslavia 1862-1962 (doktorska disertacija), Southwestern Baptist Theological Seminary, Fort Worth, 1977:34; Lehotski, Adolf, Baptizam u Jugoslaviji (tekst kucan pisaćom mašinom). 1958:2. Lehotski 1958:2. Vidi: Rev. Chas. T. Byford, Peasants and Prophets (Baptist Pioneers in Russia and South Eastern Europe) 2nd ed., James Clarke & Co./The Kingsgate Press, London 1912., str. 70-71. Josip Černi, Historija Baptističke crkve u Beogradu, Sarajevo, dne 31.XII.1946.; pismo iz privatne zbirke pisama porodice Danka i Katke Pijanić. (E-mail Rut Lehotski autoru, Danetu Vidović, od 24. februara 2008. god. (Citirano s malim jezičkim korekcijama). Iz pisma Mihalja Boroša Franji Klemu februara 1964. Kopiju ovog pisma autoru je dostavio sam F. Klem. (Citirano s malim jezičkim korekcijama). Vidi o njoj: Peterlin, Davorin, „Was there a Formative Russian Influence on Yugoslavian Baptists?“ (https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09637490701809746?scroll=top&needAccess=true&journalCode=crss20). Nezvanično, crkva je i ranije pripadala Savezu baptističkih crkava, koji je osnovan 1922. god., ali pošto do tada nije bila zvanično i formalno uspostavljena kao crkvena zajednica, ovaj datum se, verovatno, treba uzimati kao zvanično i formalno uspostavljanje crkve. Mada je, u duhovnom i denominacijskom smislu, ona postojala još od povratka i delovanja S. Barbulovića u Beogradu, neposredno nakon 1885. god. Erlih je postojećem nazivu Baptistička crkva, namerno dodao reč „hrišćanska“ zbog čestog brkanja sa rečju „budistička“, jer u to vreme, u Beogradu je postojao i budistički hram Kalmika (vidi: Wikipedia https://sr.wikipedia.org/wiki/Калмички_будистички_храм_у_Београду). O teološkoj školi vidi: Teofil Lehotski, „Prilog istoriji baptističkog teološkog obrazovanja u nas“, Teološki časopis, broj. 4, Teološki fakultet, Novi Sad, 2004., str. 13-48.